Broederschap, inspiratie, meedoen en integratie op 4 kilometer hoogte

In alle vroegte hebben zich vijftien jonge mensen verzameld in de parahal van het Nationaal Paracentrum in Teuge. Na eerder al eens een duikclinic in het zwembad van de Ruyter van Steveninckkazerne in Oirschot en onlangs nog een zeiltocht van Breskens naar Antwerpen staan ze nu op het punt om boven de Veluwe de zwaartekracht te tarten. Ze gaan namelijk, onder de hoede van para-instructeurs en tandemmasters van de Defensie Para School (DPS), vanaf grote hoogte een tandemsprong maken.

Op zich allemaal niet zo bijzonder. Ware het niet dat alle tandempassagiers zogenoemde ‘lotgenoten’ zijn. Het zijn allemaal jonge militairen die de afgelopen jaren gedurende de ISAF missie met ernstige verwondingen zijn teruggekeerd uit Afghanistan. Allen missen een of meerdere ledematen, of kunnen ze niet meer gebruiken. De zichtbare littekens, de diverse protheses en rolstoelen laten zien dat daar geen misverstand over kan bestaan. Deze jongelui die tijdens hun uitzending door welke oorzaak dan ook zware verwondingen opliepen en gehandicapt raakte, zitten in de heftigste missie ooit. Hun toekomstdromen vaak letterlijk aan flarden geblazen. Hun leven staat compleet op zijn kop.

Het aantal gewonden door de missie in Afghanistan overtreft alle andere uitzendingen van de afgelopen dertig jaar. Tot nu toe zijn er 24 militairen overleden, en al meer dan honderd gewond geraakt. Voor gesneuvelde collega’s is gepaste aandacht; ze worden bijvoorbeeld regelmatig herdacht. Bij gewonden ligt dat anders. Ook zij hebben behoefte aan aandacht, erkenning, advies en contact met lotgenoten. En dat krijgen ze ook. Zij beschouwen een dag als deze op vliegveld Teuge tegelijkertijd als ‘een stap voorwaarts’ in het revalidatie- en re-integratieproces.

De voornaamste initiatiefnemer voor deze speciale dag is kapitein André van het Korps Commandotroepen. “De zorg voor de maten is in de loop van de tijd een belangrijk aandachtspunt geworden bij de verwerking van traumatische ervaringen, het leren omgaan met de opgelopen verwonding en het verder weer oppakken van je leven”, verteld André. “Zowel voor, tijdens én na de risicovolle missie wordt alles in het werk gesteld om gewonde militairen bij te staan, hun herstel te optimaliseren en ze vernieuwd perspectief te bieden.

Het fysiek en mentaal uitdagen van revaliderende militairen, zodat zij hun eigen en andermans verwachtingen overtreffen. Hen inspireren en hen in staat stellen om verder te kijken dan hun in dienst opgelopen handicap speelt hierbij een belangrijke rol. De medische zorg, persoonlijke aandacht en begeleiding vanuit Defensie zijn hierin cruciale schakels. Als ik daar een bijdrage aan kan leveren zal ik het niet laten.”

Als geen ander kan André zich verplaatsen in wat deze jonge militairen tijdens hun uitzending is overkomen. Immers, zelf is hij in 2003 ook zwaar gewond geraakt in Afghanistan. Het kostte hem bijna zijn beide benen. Hij weet dan ook hoe zo’n traumatische ervaring je leven voorgoed veranderd. Dat is belangrijk, want het revalidatieproces is een periode vol onzekerheden omdat je van te voren niet weet waar je zult eindigen. Zelf heeft hij na een revalidatie van twee lange jaren eindelijk de werkzaamheden weer volledig kunnen oppakken. “Dolblij ben je dan”, zegt André. “Vooral het moment dat je beseft en ervaart dat de grens van je kunnen niet bereikt is. Dit is zo ontzettend waardevol voor een mens en geeft tegelijkertijd een veel beter en vooral mooier beeld van je eigen toekomst.”

André aarzelde dan ook geen moment toen hem in maart de wens ter ore kwam dat lotgenoten graag een tandemsprong wilde maken. Als oud para-instructeur en aanstaand commandant DPS stelt hij vervolgens alles in het werk om de wens te kunnen vervullen van deze collega’s, die meer hebben gegeven dan van hun gevraagd is. In nauw overleg met de persoonlijk begeleiders van de revaliderende gewonde militairen en de huidig commandant DPS, kapitein Leo, weet hij alle mogelijke obstakels uit de weg te ruimen en een ‘green-on-go!’ voor elkaar te krijgen. Nadat de arts heeft verklaard dat het medisch verantwoord is om een tandemsprong te maken krijgen de lotgenoten de kans om te ervaren wat het is om iets te kunnen dat je onder normale omstandigheden en zonder hulp niet zou kunnen. Hiervoor zijn ze eerst naar de DPS in Breda geweest. Daar hebben zij een uitgebreide briefing en uitleg over het springen en het materiaal gekregen.

Gedurende de ochtend in Teuge worden de militairen nogmaals uitgebreid geïnstrueerd door de tandemmasters, die zelf vaak al meer dan duizenden parachutesprongen hebben gemaakt. Zeker zo belangrijk zijn de periodes tussen de instructies door. De lotgenoten kunnen dan ontspannen, informeel bij elkaar zitten en ervaringen uitwisselen over wat ze hebben meegemaakt in Afghanistan en in de tijd daarna, in het revalidatieproces. “Heel belangrijk”, volgens Rik. “Het sociale van deze dag is erg fijn. Je bent samen met collega’s die een soortgelijke situatie hebben meegemaakt en vaak met dezelfde problemen zitten als ik zelf. We begrijpen elkaar en verplaatsen ons moeiteloos in andermans situatie. Naast dat we op zo’n dag uiteraard met volle teugen genieten, praten we ook heel wat af.”

Dan krijgen ze de definitieve ‘go’ dat er daadwerkelijk gesprongen gaat worden. Als de deur van het vliegtuig op 4 kilometer hoogte opengaat is het zover. Stuk voor stuk verdwijnen ze vastgekoppeld aan hun instructeur de diepte in. Suizend als een komeet vallen ze met een snelheid van 200 km per uur naar beneden en ervaren ze de ongekende sensatie van de ‘vrije val’. Na ongeveer een halve minuut trekt de instructeur de parachute open en zweven ze rustig richting aarde, genietend van een prachtig uitzicht boven de Veluwe. Telkens wordt eenieder vergezeld door een para-instructeur met een camerahelm. Hij springt samen met ze uit het vliegtuig zodat de ‘exit’ uit het vliegtuig en de vrije val op film wordt vereeuwigd, als een geweldig aandenken aan deze speciale dag.

Voor sommigen gaat deze dag een lang gekoesterde wens in vervulling, voor anderen blijkt het wel degelijk een grensverleggende ervaring te zijn geweest. Dit bleek wel toen een van de deelneemsters met een hele grote grijns op haar gezicht op de DZ landde. “Dit kan ik van mijn lijstje strepen. Ik had nooit gedacht dat ik nog eens van vier kilometer hoogte uit een vliegtuig zou springen en ik moet je ook eerlijk zeggen dat ik eenmaal boven zo nu en dan een twijfelmomentje heb gehad”, aldus een enthousiaste maar vooral nog van de adrenaline natrillende deelneemster. Tijdens de rit van de DZ terug naar de para-hal vertelden twee deelnemers dat ze zonder meer weer zouden instappen en de sprong in het diepe weer zouden wagen.

Na vaak maandenlange revalidatie in het Militair Revalidatie Centrum ‘Aardenburg’ in Doorn kunnen deze jonge militairen zich nu weer op de toekomst richten. Een aantal van hen is al aan het werk, voor anderen is Defensie bezig een nieuwe functie te zoeken als de revalidatie er helemaal op zit. De dag op Teuge was een prachtig initiatief van de DPS. Een prachtig motief met een geweldige uitvoering. De gevechtsbereidheid van de para-instructeurs van de DPS laat zich ook zien in het opkomen voor de maten. De gevechtsbereidheid van de deelnemers staat boven elke discussie. Ze knokken nog elke dag met de resultaten van hun missie. Hun missie is nooit afgelopen. Opgeven is voor hen dan ook geen optie. ‘Vulneratus Nec Victus’ (Gewond, maar niet verslagen), dat is wat deze bikkels stuk voor stuk zijn.

Leo van Westerhoven