EOD in de frontlinie

Een assault-team nadert de voordeur behoedzaam. Als de pointman met zijn hand voelt of de deur op slot zit gaat deze een klein stukje open. Dit is een gelukje. Aan de binnenkant van de sponning wordt een handgranaat zichtbaar die met tape is vastgemaakt. Deze boobytrap zou bij het geheel openen van de voordeur zijn afgegaan en hebben geleid tot gewonden en misschien wel erger. Dit is een klusje voor de EOD (Explosieven Opruimingsdienst). De granaat zal onschadelijk gemaakt moeten worden voordat het team naar binnen kan gaan.  Gelukkig beschikt dit assault-team over een eigen EOD-er die meteen in actie komt en de handgranaat verwijderd en veilig maakt. Binnen een minuut na de ontdekking staat het team dan toch binnen en kan de actie verdergaan.

Scenario’s
Het is een van de vele scenario’s die twee teams van elk zes man, compleet bestaande uit personeel van de Nederlandse EODD (Explosieven Opruimingsdienst Defensie) en de Belgische DOVO (Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen), voorgeschoteld kregen tijdens de Special Forces IEDD course die onlangs werd gehouden in Nederland. Deze cursus werd gegeven door het Britse bedrijf Explosive Risk Management Ltd (ERM) dat daarvoor twee zeer ervaren oud-militaire instructeurs leverde. Zoals de naam van de cursus al impliceert is het niet een gewone EOD cursus. Deze Special Forces Improvised Explosive Device Disposal cursus is speciaal bedoelt om anti-terreur eenheden te ondersteunen met EOD capaciteit. Niet op oproep, maar in de frontlinie.

Bataclan
Deze behoefte kwam groots aan het licht tijdens de terreuraanslagen in Parijs in 2015. De Franse speciale anti-terreur eenheden hadden voor januari 2015 wel toegang tot EOD specialisten maar hadden geen geïntegreerde EOD capaciteit. Voor de inval in het Bataclan theater werden EOD specialisten toegevoegd aan de aanvals-teams en deze konden zo nog tijdens de operatie de niet ontplofte bomvesten van de uitgeschakelde terroristen onschadelijk maken. Hierdoor werd het risico voor de politie-eenheden en de gegijzelden beperkt. De EOD specialisten moesten ook de gegijzelden controleren op de aanwezigheid van explosieven en het gebouw doorzoeken op geplaatste en achtergelaten explosieven. Door meteen vooraan mee te gaan waren de EOD specialisten in staat om het gevaar te beperken en verloor de aanval geen momentum.

De Britse special forces zijn al weer een stuk verder en hebben al langer een speciaal EOD peloton dat hun SF en bewapende politie eenheden  kan ondersteunen in zowel reguliere EOD klussen als ook AIEDD (Assault Improvised Explosive Device Disposal). Althans, er zijn aanwijzingen hiertoe. De Britten zijn erg gesloten over dit soort zaken.

AIEDD
Dit alles maakte dat ook bij de Nederlandse en Belgische defensie hierover wordt nagedacht met deze AIEDD cursus als gevolg. Een mooie internationale gelegenheid die door beide teams met beide handen werd aangegrepen. De Belgen hadden deze keer een lichte voorsprong omdat er al twee EOD operators volledig geïntegreerd en opgeleid waren binnen SFG (Special Forces Group), de Belgische tegenhanger van ons Korps Commandotroepen.  Een derde cursist zit in de SFG opleiding en de andere drie zijn werkzaam op het opleidings- en trainingsvlak binnen DOVO.
De zes Nederlandse EOD’ers die deelnamen zijn allen van het expeditionaire peloton van de EODD. Het expeditionaire peloton is primair bedoeld voor internationaal optreden en EOD/IEDD expertise leveren aan SOF eenhedenen uitvoerenvan (advanced) search operaties. Zij zullen in teams van twee worden ingezet.
In vier weken kregen de twaalf deelnemers een hoop informatie over zich heen en volgden de scenario’s zich in hoog tempo op. Daarbij werden de twee nationale teams afzonderlijk op de proef gesteld. Bij toerbeurt namen er twee cursisten hun taak als EOD operator op zich en vormden de andere vier het aanvalsteam waarmee samengewerkt moest worden. De instructeurs voorzagen een locatie van de nodige ‘devices’ die moesten worden ontdekt en onschadelijk gemaakt. Daarbij bogen zij op hun zeer uitgebreide kennis van de meest uiteenlopende IED’s die zij tijdens hun militaire carrière overal ter wereld waren tegengekomen. Soms zat er een gijzelaar, slachtoffer of tegenstander in het scenario.  Voor de inval kreeg het team een briefing met achtergrondinformatie en werd de situatie geschetst door de instructeur. Daarna was het actie. Elke keer als er een ‘device’ werd ontdekt moesten de EOD’ers een inschatting maken van het gevaar voor het team, de omgeving en de missie. Maken we het onschadelijk en hoe of is het veilig genoeg om door te gaan. Dat alles met de druk van de actie in het achterhoofd. Genoeg voor de nodige zweetdruppels.
Na elk scenario werd de actie samen met de instructeurs besproken. Wat heb je gevonden, wat heb je gedaan en waarom. Daarbij gaven de instructeurs ook de nodige uitleg over de ‘devices’ zodat er weer genoeg leermomenten waren.

Tevreden
Terugkijkend op de vier weken waren de EOD’ers en DOVO’ers zeer tevreden. Het niveau van de cursus was hoog en de uitdagingen groot.
Deze cursus is niet het eindpunt maar meer een beginpunt voor een broodnodige specialisatie binnen de EODD. De ervaringen uit het verleden spreken voor zich.

Gerard van Oosbree