Vigorous Bison

Voor 45 Pantserinfanteriebataljon staat er deze weken veel op het spel. Het bataljon van luitenant-kolonel Bas Kuipers doet ‘examen’. Oefening Vigorous Bison op en rond het Duitse oefenterrein Klietz moet de eenheid certificeren voor NATO-inzet. Ongeveer 900 militairen zijn voor deze uitdaging naar het terrein even voorbij de Elbe afgereisd. Voor het eerst in lange tijd word er weer zwaar ingezet op de verdediging van bondgenootschappelijk grondgebied.

De certificering is een terugkerend fenomeen binnen de landmacht. Gemiddeld elke drie jaar moeten de eenheden bewijzen dat ze klaar zijn om binnen de NATO ingezet te worden voor operaties. Die cyclus is nodig door de instroom van nieuws personeel. De certificering gaat op zes niveaus. Van niveau 1 waarin de individuele soldaat aantoont alle facetten van zijn taak tot in de finesse te beheren, tot niveau 6 waarin de brigadestaf laat zien complexe operaties aan te kunnen sturen.

Aanval

Vigorous Bison is een certificering op niveau 5, bataljonsniveau. En dus staat Lkol. Kuipers op een ochtend op een heuvel op het oefenterrein. Zijn bataljon is voor deze oefening uitgebreid met een aantal andere eenheden. Een toegevoegd peloton van zusterbataljon 44 Pantserinfanteriebataljon heeft eerder de heuvel op de vijand verovert. Daartoe heeft het hulp gekregen van een tweetal Leopard 2A6 tanks van 414 Tankbataljon van het Duitse leger. De bemanningen zijn echter Nederlands. Panzerbatallion 414 is namelijk een Nederlands/Duitse tankeenheid.

De CV90 gevechtsvoertuigen brengen de pantserinfanteristen tot de rand van het dorp. De zware tanks houden vanaf de heuvel de boel in de gaten. Bij het uitstijgen komt de eenheid onder zwaar vijandelijk vuur te liggen. Door enkele verliezen stokt de aanval en moet er gereorganiseerd worden. Bijna worden ze in de flank aangevallen maar de vijand wordt nog net op tijd onderkend en uitgeschakeld. Als er een aantal genisten zijn bijgetrokken komt er weer vaart in het innemen van het oord. Met zwaar mitrailleurvuur en een Pantserfaust worden een voor een de vijandelijke posities uitgeschakeld. Als vervolgens aan de zijkant een Kodiak doorbraaktank van de genie een grote hindernis slecht, is het snel afgelopen voor de vijand. Volgend doel, de overkant van de rivier Havel.

Vooroefenen

Het versterkte bataljon is een week voor de echte certificering nog aan het vooroefenen. Diverse scenario’s worden doorlopen. “Wij oefenen nu zaken waar we, gezien het terrein, straks ook mee te maken gaan krijgen. Wij denken dus dat wij een bruggenhoofd aan de overzijde van de rivier moeten gaan maken”, zegt Kuipers vooraf. “Een brugslag is een van de meest complexe militaire operaties. Door de hoeveelheid materieel en mensen voor langere tijd op een plek is het ook zeer gevaarlijk. Drones vormen een echte dreiging om snel te worden onderkend. Daarom oefenen we dit nu. Het is echt jaren geleden dat we dit op deze schaal hebben geoefend. We oefenen nu overdag maar in een echte operatie doen we deze natuurlijk in het donker”, aldus de overste.

De brugslag wordt uitgevoerd door 105 Geniecompagnie Waterbouw. Maar voor het zover is voeren genieduikers van de compagnie in het geheim een verkenning uit op de geplande oversteekplek. Ze kijken naar obstakels in het water en de oevers. Kan er überhaupt op deze plek een brugslag plaatsvinden. Dan moet de vijandelijke kant van de rivier vrijgemaakt worden van een eventueel aanwezige vijand. Daartoe worden pantserinfanteriepelotons met rubberboten overgezet. Een gevaarlijke operatie aangezien er geen zware ondersteuning van CV90’s of Leopard tanks is op de vijandelijke oever. Pas als het gebied gezuiverd is van vijand kan de werkelijke brugslag beginnen.

Brugslag

Vanuit het bos komt een behoorlijk aantal vrachtwagens tevoorschijn. Een aantal heeft duwboten als lading, andere opgevouwen pontons of op- en afritten. Door achteruit het water in te rijden worden de boten en pontons in het water afgezet. Als snel brengen de bemanningen van de duwboten een drietal pontons bij elkaar. Als aan beide kanten een op- en afrit is geplaatst, is er een vlot gebouwd dat maximaal 70 ton kan vervoeren. Binnen drie kwartier zijn er twee vlotten die elk een Leopard overzetten. Eén van de vlotten zet twee CV90’s tegelijkertijd naar het bruggenhoofd over. Daar versterken ze de infanterie die een eventueel oprukkende vijand moet tegenhouden.

Snel worden de beide vlotten elk aan kant van de rivier op de oever vastgezet. Meer brugdelen worden in het water gelaten en tussen de beide uiteinden geplaatst. Zo ontstaat er een heuse drijvende brug. Als bij toverslag komt er veel rijdend materiaal uit het bos tevoorschijn. Als eerste gaan de resterende CV90’s van de pantserinfanteriecompagnie over de brug. Daarna komt er een grote hoeveelheid aan ondersteunend materieel over de brug. De Kodiak voor het opruimen of opwerpen van hindernissen, de bergingstank, de Fenneks van de verkenners, de Boxers van de genisten en diverse vrachtwagens. Met de duwboten wordt de drijvende brug op zijn plek gehouden. De bruggenbouwers zorgen als volleerde verkeersregelaars dat alles en iedereen veilig de overkant bereikt. In deze oefenweek zal dit scenario de volgende dag nog een keer worden herhaald.

Herstel

Op een van de kazernes rond het oefenterrein staat een lange colonne nieuwe Scania Gryphus vrachtwagens. Ze behoren tot 434 Herstelpeloton. Het zijn mobiele werkplaatsen die klaar staan om hulp te bieden aan de eenheden in de voorlinie. Het peloton staat onder leiding van kapitein Patrick. Zijn eenheid is voor de oefening zoals hij zelf zegt ‘aangedikt’. Hij heeft zo een 75 militairen onder bevel en is verantwoordelijk voor de inzetbaarheid van al het rijdend materieel en systemen. “Als het 45^ste een actie plant kan ik advies geven voor de beste ondersteuning. Ik kan dan mijn eenheden opsplitsen om dat zo snel mogelijk in het veld te kunnen repareren. Kan het niet in het veld gerepareerd worden, heb ik de mogelijkheid het materieel naar achteren te brengen naar onze grotere werkplaats”, legt de kapitein uit. “Het doel is uiteindelijk om zoveel mogelijk systemen weer inzetbaar te krijgen.”

MCTC

In de certificeringsfase van Vigorous Bison is er geen mogelijkheid iets over te doen. Dan gaat alles zoals het hoort. Er is geen vooraf gemaakt scenario. De oefenvijand is een gespecialiseerde OPFOR-eenheid van het Duitse leger die het gebied op zijn duimpje kent. De vijand krijgt de vrije hand in het optreden. Door gebruik te maken van het SAAB Mobile Combat Training Centre systeem is realistisch oefenen mogelijk. Dit systeem werkt met gecodeerde laserstralen en ontvangers. Elk wapensysteem heeft zijn eigen set, van tank tot persoonlijk wapen. Als er (gesimuleerd) gevuurd wordt, stuurt het systeem een laserstraal uit. Alle militairen en voertuigen zijn uitgerust met een set ontvangers. Dat registreert een eventuele treffer waarbij rekening wordt gehouden met welk wapen wordt gevuurd op welk doel. Een tank uitschakelen met een Colt is er dus niet bij. Artillerie wordt apart gesimuleerd. Bij een treffer kan het systeem bepalen of het doel compleet is uitgeschakeld of gerepareerd kan worden. Militairen kunnen dus ‘gewond’ raken of uitgeschakeld. Bij het eerste zal er dus eerste hulp moeten worden gegeven en de gewonde binnen een bepaalde tijd worden geëvacueerd. Gebeurt dat niet, dan is de ‘gewonde’ militair alsnog uitgeschakeld.  

Het scenario voor Vigorous Bison is door de brigadestaf onder leiding van de G5 (Hoofd Plannen), overste Erik Derks opgesteld. Hij assisteert de brigadecommandant ook met het opstellen van het operatieplan en het operatiebevel. Daarin zijn de doelen opgenomen waaraan het bataljon en de bataljonsstaf moeten voldoen om gecertificeerd te worden. Het beoordelen volgt volgens overste Derks niet volgens het ‘wc-eend beveelt wc-eend aan’. Specialisten van het Land Training Center (LTC) uit Amersfoort nemen deze taak voor hun rekening. De mensen van de observer/trainer/evaluator-eenheid van het LTC bekijken elk facet van de trainingen, ook die vooraf aan de evaluatie worden gehouden.

Opdracht

Voor Vigorous Bison is de eerste opdracht die overste Kuipers krijgt het verdedigen van een bepaald gebied. Hij krijgt dat te horen bij de bevelsuitgifte door brigadegeneraal Roland de Jong, commandant 43 Gemechaniseerde Brigade uit Havelte waartoe de eenheid van Kuipers behoort. Tevens krijgt hij de opdracht om elke vijand uit te schakelen. “Bij de bevelsuitgifte is vooral van belang wat ik wil bereiken en hoe wil ik dat bereiken”, schetst De Jong. “Ik probeer zo duidelijk mogelijk te schetsen wat de eindsituatie moet zijn. Dan kan iedere commandant met dat in zijn hoofd, ook als de verbindingen uitvallen, of als zich kansen of bedreigingen voordoen, daarop handelen”. Deze opdrachtgerichte commandovoering is binnen de NATO standaard. “Ik vertel niet hoe mijn ondercommandanten het moeten doen, maar welk effect je voor mij moet bereiken. Hoe je dat doet, laat ik aan overste Kuipers over. Ik krijg wel te horen hoe hij dat ongeveer denkt te doen. Dan weet ik of hij mijn ‘intent’ scherp heeft”, legt De Jong uit.

De oefenvijand krijgt als enige opdracht om de verdediging te doorbreken en door te stoten achter de Nederlandse linies. Ook zij krijgen niet door waar de verdediging precies ligt en hoe de opstelling van het bataljon is. “In principe willen we niet meer dan dat bekend geven aan beide eenheden, want dan krijg je het echte gevecht”, legt generaal De Jong uit.

Plan

Overste Kuipers maakt zelf met zijn staf een plan voor de verdediging van het gebied. Daarbij moet de bataljonsstaf rekening houden met allerlei zaken zoals gewondenafvoer, materiaal voor het inrichten van de verdedigingslinie, coördinatie met de (gesimuleerde) aangrenzende eenheden en nog veel meer. Ook tijdens de gevechten moet de bataljonscommandant ‘zicht houden’ op zijn eenheden en inspelen op wat er gebeurt. “Het is gecompliceerd wat de bataljonscommandant op zijn nek krijgt”, zegt De Jong.

Brigadegeneraal De Jong legde voor oefening Vigorous Bison nog uit dat de focus van de brigade van andersoortige operaties weer terug is gebracht naar ‘major combat’, het grootschalig conflict. Volgend jaar levert 43Mechbrig weer een aantal eenheden in verschillende rotaties voor de enhanced Forward Presence (eFP) in Litouwen.

fotogalerij

Meer informatie over de brigade en het bataljon vindt je hier.

Gerard van Oosbree