Unit Interventie Mariniers

“Grootschalig als het moet, chirurgisch als het kan”

Mumbai
Het jankende geluid van de kettingzaag is amper verstomd als de eerste gijzelnemer wordt uitgeschakeld. Met een gijzelaar als levend schild voor zich probeerde hij het binnendringen te voorkomen. Het mag niet baten. Nog voordat de deur in delen op de vloer valt heeft een operator van de Unit Interventie Mariniers (UIM) hem al in het vizier en schakelt de terrorist met een welgemikt schot uit. Meteen daarop stroomt een grote groep operators achter kogelwerende schilden de lifthal op de begane grond van de Erasmus Universiteit in Rotterdam binnen. Terwijl een van hen gewond op de grond valt, gaat het team vlot de bocht om, velt een tweede terrorist en stelt de gang en de daarop uitkomende ruimtes veilig. In de komende uren zal het team de gehele hoogbouw van de universiteit uitkammen op zoek naar meer terroristen.
Het is middernacht geweest als bovengenoemd scenario zich afspeelt in hartje Rotterdam. Vrijwel de gehele antiterreureenheid van het Korps Mariniers zit midden in de oefening Rotterdam Mumbai. In deze oefening draait het vooral om het grootschalige optreden van deze laatste lijn in onze verdediging tegen terrorisme.
Het scenario is gebaseerd op de aanslagen in het Indiase Mumbai in 2008. Groepjes terroristen vielen (buitenlandse) burgers aan met als enig doel zoveel mogelijk slachtoffers te maken.
De honderdendertig man tellende elite eenheid is 24 uur per dag, 365 dagen per jaar stand-by om de grootste dreigingen aan te pakken. De verschillende pelotons draaien bij toerbeurt in verschillende hoogtes van paraatheid dienst om op verzoek van de Minister van Justitie in te grijpen binnen onze landsgrenzen.

Keerpunt
Na de gijzelingsactie tijdens de Olympische Spelen in München in 1972 werd de wereld wakker geschut. Bij de poging om de Israëlisch gijzelaars te bevrijden uit handen van de Palestijnse terroristen vonden negen gegijzelden de dood. Vijf van de acht terroristen vonden eveneens de dood. De mislukte bevrijdingsactie kwam door gebrekkige coördinatie en slechte voorbereiding. In Duitsland en eigenlijk nergens in de wereld was er een speciaal voor dit soort acties getrainde eenheid. Na dit debacle werden overal in de westerse wereld eenheden opgericht of aangewezen om tegen dit soort dreigingen te kunnen optreden. Duitsland was een van de eerste landen die een speciale eenheid oprichtte, GSG-9 (Grenzschutzgruppe 9, onderdeel van de grenspolitie). In 1977 kwam de eenheid al in actie om een kaping van een Lufthansa toestel in Mogadishu, Somalië te beëindigen. In Groot-Brittannië ging de befaamde en toen nog bij het grote publiek onbekende SAS (Special Air Service) deze taak aan haar expertise toevoegen. In 1982 gingen de beelden van de geheel in het zwart geklede militairen de wereld rond toen de eenheid de Iraanse ambassade in Londen bestormde om een gijzeling door terroristen tot een einde te brengen. Dit werd het toonbeeld van de antiterreureenheden in de wereld.
In Nederland werd de antiterreurtaak toebedeeld aan het Korps Mariniers. Op 22 februari 1973 werd de Bijzondere Bijstandseenheid Mariniers opgericht (BBE-M). Bij de tweede Mollukse treinkaping bij het Groningse De Punt in 1977 werd de BBE voor het eerst ingezet om met geweld een einde te maken aan de kaping nadat onderhandeling niet het gewenste resultaat hadden. Bij de actie werden naast zes kapers helaas ook twee gegijzelden gedood.

DSI
In juli 2006 werd de Dienst Speciale Interventies (DSI) opgericht waarin alle operationele overheidsdiensten die met terreurbestrijding en optreden bij zeer gevaarlijke situaties te maken hebben werden samengevoegd. Als onderdeel van het Korps landelijke Politiediensten (KLPD) stuurt dir overkoepelende orgaan een aantal eenheden aan, waaronder de arrestatieteams van de politie en Koninklijke Marechaussee (BSB, Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten), de BBE-M die vanaf dat moment UIM gaat heten, de UI (Unit Interventie die daarvoor BBE-SIE, Snelle Interventie Eenheid heette en een samenwerkingsverband is tussen politie en defensie) en de UE&OO (Unit Expertise & Operationele Ondersteuning, de scherpschutters van politie en defensie).

UIM
De naamswijziging van BBE-M naar UIM, en ook die van de andere eenheden, was puur cosmetisch. Bij de KLPD worden eenheden aangeduid als Units en dus moesten de namen daarbij aansluiten. Intern veranderde er niets. Met de eenhoofdige aansturing door de DSI wordt het makkelijker om snel op te schalen bij escalatie. In eerste instantie zal een AT van de politie worden ingezet. Gaat het geweldsniveau omhoog dan komt de UI, bestaand uit politie en defensie personeel, in beeld. In het hoogste geweldsspectrum zal de UIM worden ingezet. “Na de UIM komt niets meer” is een veel gehoorde uitdrukking binnen de eenheid.
De UIM is gespecialiseerd in een vijftal optredens: grootschalige en complexe gebouwen, vliegtuigen, schepen, maritieme platformen (o.a. boortorens) en treinen.
Binnen de UIM zijn er ook nog gespecialiseerde teams die een ondersteunende taak hebben in operaties. De klimteams kunnen er voor zorgen dat operators altijd toegang tot het doel hebben door middel van touwwerk. De breach-teams zorgen ook voor toegang. Of dat nu heimelijk is door het open maken van een slot of met een grote knal. De duik- en para-teams zijn er om moeilijk bereikbare plaatsen ongezien te kunnen bereiken vanuit het water of de lucht. De echte stiekemerds van de UIM zitten in de NVG-teams (Night Vision Goggles). Deze ‘men in black pyamas’ maken gebruik van het donker om ongezien en stil het doel te bereiken. Als laatste zijner de internationale CT-teams (Contra Terreur).

MARSOF
Sinds 1 januari 2009 vallen alle speciale eenheden binnen het Korps Mariniers onder MARSOF, MAritieme Special Operations Forces. Dus ook de UIM. Naast de UIM vallen ook de eenheden van de Maritieme Speciale Operaties (MSO) compagnie onder MARSOF. In de MSO zitten de verkenningsspecialisten, het Mountain Leader Verkenningspeloton en het Amfibisch Verkenningspeloton.
Naar Brits voorbeeld (SAS/SBS) is MARSOF opgedeeld in drie zogenaamde Squadrons. M-squadron is verantwoordelijk voor binnenlandse operaties, C-squadron voor buitenlandse operaties en T-squadron voor training en opleiding.
Elke ervaren marinier kan solliciteren om bij een van de MARSOF eenheden te kunnen dienen. De basiseisen zijn gelijk. Ervaring als marinier is een must. In de praktijk betekend dit dat als je je startfunctie in de parate compagnieën hebt vervuld, de mogelijk er is om je op te geven. Als eerste horde is er de drie weken durende Aptitude test. Hier word gekeken of je mentaal en fysiek in staat bent bij MARSOF te kunnen functioneren. De nadruk ligt op niet zozeer op de militaire vaardigheden maar meer op veldwerk onder druk. Volgens UIM-trainingsofficier Ruud lijkt het nog het meest op de beruchte Selection van de Britse SAS. Per keer doen er ongeveer zestig mariniers mee. Als deze horde is genomen zullen de ongeveer dertig overgebleven mariniers beginnen met de twintig weken durende algemene MARSOF-opleiding. Hiervan slagen er uiteindelijk tussen de vijftien en twintig man, aldus UIM-commandant Jan.
Pas daarna kunnen de mariniers beginnen aan de gespecialiseerde opleiding van een van de MARSOF eenheden. Voor de Mountainleaders duurt de opleiding meer dan een jaar en die wordt grotendeels in het buitenland gegeven. De ‘kikkers’ (duikers) krijgen een opleiding van ongeveer 26 weken. De specialistische UIM-opleiding duurt zeventien weken.
In tegenstelling tot het Korps Commandotroepen blijven mariniers niet de rest van hun carriëre bij hun speciale eenheid. Na een functie van drie jaar wordt er wel zo veel mogelijk overgestapt naar een van de andere eenheden binnen MARSOF maar uiteindelijk gaat de operator terug naar een ander onderdeel van het Korps Mariniers. “Uiteindelijk zijn wij onderdeel van het Korps”, legt C-UIM Jan uit. “Deze mannen nemen een schat aan ervaring mee die tot nut is van het Korps.” Na het vervullen van een of meerdere andere functie kan de marinier gewoon weer solliciteren voor een (kader)functie bij MARSOF. Voordeel is dat hij dan de selectie kan overslaan.