Atlantic Resolve: Nederlandse HNS maakt grootschalige Amerikaanse helikopterverplaatsing mogelijk

In de nacht van maandag 16 oktober arriveert in de haven van Vlissingen de Endurance, een door de Amerikaanse strijdkrachten ingehuurd roll-on roll-off schip afkomstig uit de haven van Beaumont, Texas. Op zich niet zo bijzonder ware het niet dat zich aan boord van het immense vrachtschip een bijzondere lading bevindt: maar liefst negenenveertig helikopters van de 1st Infantry Division Combat Aviation Brigade. Dit is een eenheid van de Amerikaanse landmacht die zich al geruime tijd opmaakt voor een negen maanden durend deployment in Europa en nu in Zeeland aan land komt.

Gateway to Europe

De verplaatsing maakt onderdeel uit van de door de Verenigde Staten in het leven geroepen Operation Atlantic Resolve, een reactie op de annexatie van de Krim door Rusland in 2014 waartoe ook het overzees sturen van Amerikaanse pantsereenheden behoort. Na twee weken op zee vertoefd te hebben neemt de brigade uit Fort Riley, Kansas nu het stokje over van een soortgelijke helikoptereenheid waarvan de termijn spoedig afloopt.

Defensie biedt voor het in- en uitroteren van zulke Amerikaanse eenheden structureel Host Nation Support (HNS) dat wordt gecoördineerd vanuit het Territoriaal Operatiecentrum van de Koninklijke Landmacht, de spin in het web voor dit soort nationale operaties. Met deze gastlandsteun maakt Nederland ook deze keer weer zijn naam waar als “Gateway to Europe”, zo blijkt tijdens een bezoek van Dutch Defence Press.

Bij het krieken van de dag de volgende ochtend vangt het lossen van het schip van de Amerikaanse rederij ARC Shipping, dat speciaal voor zulke transporten is ingericht, aan. Naast zestien moderne AH-64E Apache gevechtshelikopters worden zevenentwintig Blackhawk transporthelikopters (UH-60L/M, HH-60M) een voor een het schip uitgesleept en binnen ondergebracht. Daarna volgen nog eens zes CH-47F Chinook zware transporthelikopters.

Wanneer DDP op de woensdag na aankomst op uitnodiging van Defensie het gebeuren op de kade in Vlissingen-Oost verder gadeslaat is het lossen nog steeds in volle gang. Zo zien we hoe diverse Oshkosh MTV trucks, wel of niet uitgerust met een gepantserde cabine en de meeste nog voorzien van een zandkleurig verfschema, het schip verlaten. In totaal brengt deze eenheid namelijk ook meer dan duizend voertuigen met zich mee.

Van Vlissingen via Woensdrecht naar het Europese achterland

Personeel van het door het Amerikaanse leger gecontracteerde Verbrugge Zeeland Terminals maakt ons duidelijk dat het voor deze gelegenheid ter plekke in het leven geroepen helikopterplatform recent voorzien is van een nieuwe laag asfalt. Dit is om foreign object damage te voorkomen. Ook is het platform omheind met gestapelde twintig voets containers, dit als een stukje bescherming. Bewapend landmachtpersoneel van het Korps Nationale Reserve houdt hierbij nauwlettend de wacht op de tot tijdelijk militair object (TMO) bestempelde locatie. Verbrugge heeft eveneens een grote loods ter beschikking gesteld waarin het Amerikaanse grondpersoneel beschut tegen de elementen de helikopters na het lossen snel in elkaar kan zetten.

Het is in Vlissingen een komen maar ook gaan van allerlei rollend en vliegend materieel. Na een reeks grondtests vangt diezelfde woensdag namelijk het ferry-en van de eerste helikopters naar Vliegbasis Woensdrecht aan, een eerste tussenstop op weg naar eindbestemmingen in de Baltische Staten, Duitsland en, voor de meesten, Polen. Gadegeslagen door brandweerpersoneel dat deze keer afkomstig is van het Infanterieschietkamp in de Harskamp stijgen ’s middags een voor de een de eerste van een rood kruis voorziene HH-60M Blackhawk medevac helikopters op. Mobile Air Operations Team (MAOT) personeel van het Defensie Helikopter Commando heeft hierbij de leiding.

Omdat een operatie als deze erg afhankelijk is van de heersende weersomstandigheden vinden later in de week, op vrijdag, geen ferryvluchten plaats. Door zware regenval is het zicht simpelweg te slecht. Na het weekend is het weer echter een stuk opgeklaard en op maandag 23 oktober vertrekken de eerste Amerikaanse helikopters alweer vanaf Woensdrecht. Zo wordt plaats gemaakt voor de aankomst van nog meer donker- en lichtgroen gespoten legerhelikopters eveneens afkomstig uit de haven.

De NAVO zuidflank

Beperkt deze operatie zich enkel tot Noordwest-Europa? Zeker niet. Begin oktober, kort voor de aankomst van de Endurance in Vlissingen, transporteerde de Cape Vincent, een gemobiliseerd ro-ro schip uit de Amerikaanse Ready Reserve Force, zo’n vijfendertig helikopters naar de haven van Thessaloniki in Griekenland. Deze zijn eveneens afkomstig uit Fort Riley, Kansas en lossen in het zuidelijk deel van Europa een soortgelijk aantal gevechts- en transporthelikopters af van de 3d Infantry Division Combat Aviation Brigade, onder meer in Roemenië.

Deze uit Georgia afkomstige eenheid zal op zijn beurt de thuisreis aanvaarden en doet dit over twee assen. De verwachting is dat de hoofdmacht, circa 55 helikopters, vanaf 20 november gefaseerd retour zullen gaan waarbij op de weg naar Vlissingen als tussenstop de Vliegbasis Eindhoven wordt aangedaan.

Zo transporteren de Amerikanen elke negen maanden een negentigtal helikopters van en naar Europa. Hierbij maakt men gebruik van diverse Europese havens, in Nederland bijvoorbeeld Vlissingen en eerder ook Rotterdam. Maar ook Zeebrugge in België, het Duitse Bremerhaven, verschillende havens in Frankrijk en recent nog het Deense Esbjerg worden regelmatig benut. In Zuid-Europa valt de keuze vaak op Griekenland. Met de komst van 1 ID CAB vangt intussen de elfde rotatie aan.