“Passengers flying to Edinburgh: your flight has been delayed until two o’clock!” Zie hier de kern van het bericht waarmee de omroepster op vrijdagochtend 12 november de in de vertrekhal van Schiphol verzamelde passagiers ‘niet blij’ maakte, want drie uur vertraging daar zit niemand op te wachten! Geen leuk begin dus van een reis naar Schotland in het kader van het Remembrance weekend dat daar van 12 t/m 14 november zou worden gehouden. Zoals wij in Nederland de 4de mei kennen, zo kent het Verenigd Koninkrijk Remembrance Sunday. Op deze dag wordt herdacht dat in 1918, en met name op ’the eleventh hour of the eleventh day of the eleventh month’, de Eerste Wereldoorlog ten einde kwam. De doden die tijdens die oorlog vielen, maar ook degenen die daarna in diverse oorlogen vielen en nog steeds vallen, worden op Remembrance Sunday met talloze ceremoniën verspreid over Engeland herdacht. Zo ook in Fort William en in Spean Bridge. En als lid van de Engelse Commando Veterans Association (CVA) zou ik dat weekend gaan beleven.
Door: Pak-Long
Na een autorit van ruim drie uur door het meest afschuwelijke weer, volgde in het Alexandra Hotel in Fort William de hartelijke begroeting door de vele bekenden waarmee vorig jaar november al kennis was gemaakt. Alsof je thuis kwam, en zo voelde het ook! De volgende dag werd op The Parade in hartje Fort William, tijdens een plechtigheid en in de stromende regen (what else!) door Donald Cameron of Lochiel, XXVII Chief of Clan Cameron, een herdenkingsteen onthuld. De steen is een symbool van dank voor de vriendschap en de band die door de jaren heen en met name sinds 1940, is ontstaan tussen de bevolking van Fort William en Lochaber (lees: de ‘provincie’) en de Commando’s.
Aan het eind van de middag volgde de ‘Annual General Meeting’ (de jaarvergadering) van de CVA. Deze werd voorgezeten door voorzitter Stan (‘Scotty’) Scott. Scotty is een rasechte ‘Cockney’ (Londener) en commando veteraan die op 6 juni 1944 in Normandie aan land kwam, in Nederland heeft gevochten bij Maasbracht en Roermond en de gevechten bij Wesel na de oversteek over de Rijn heeft meegemaakt. ’s Avonds na het diner werd in het Alexandra Hotel, in dit weekend de thuisbasis van vele oud-commando’s en dan met name degenen uit de Tweede Wereldoorlog, een loterij en een feestavond gehouden. Menige ‘krasse knar’ (de jongste was 83 en de oudste vierde die avond zijn verjaardag: 92!) waagde zich nog op de dansvloer! Maar niet alleen de oude garde zit in dit (of in een ander) hotel. Ook familieleden (zoons, dochters, kleinzoons, etc.) van deze mannen zijn aanwezig. Ook al is vader of opa niet meer onder hen, zij zijn er wel! Het zorgt voor een heel familiair gevoel waarin je zonder enig probleem wordt opgenomen.
Zondag stond in het teken van Remembrance Sunday. Onder de tonen van de Lochaber School Pipe Band, het applaus van vele honderden toeschouwers en vooraf gegaan door diverse vaandels waaronder die van de CVA en van de Belgische Para Commando Vereniging die met een aantal leden aanwezig was, werd ’s ochtends een korte mars door de stad gehouden. Halverwege werd “Eyes Right” gecommandeerd en werd het defilé afgenomen door Donald Cameron of Lochiel, de burgermeester van Fort William en Geoff Murray, een actief dienende commando kapitein die de functies van secretaris en penningmeester van de CVA er ‘even’ bij doet! Het defilé eindigde bij het oorlogsmoment, waar na twee minuten stilte en het spelen van de Last Post, door diverse organisaties kransen werden gelegd.
Het hoogtepunt van de dag was echter de herdenkingsplechtigheid bij het Commando Monument in Spean Bridge. Onder een enigszins bewolkte hemel en wederom voorafgegaan door de Pipe Band en de vaandels, werd opgemarcheerd naar het op een heuvel gelegen monument waar tussen de 600 tot 800 aanwezigen stonden opgesteld. Een kippenvel moment! Niet alleen oud-commando’s marcheerden op naar het monument. Ook grote detachementen van actief dienende Army Commando’s (jawel, als eenheid ze zijn er weer!) en Royal Marine Commando’s gaven acte de presence. Tijdens de plechtigheid, die werd geleid door Reverend Donald A. MacQuarrie, werden tijdens het dodenappel de namen opgenoemd van de Royal Marine Commando’s die dit jaar in Afghanistan zijn gesneuveld. In totaal 20 man! Na de Last Post en twee minuten stilte speelde een Piper het stuk Flowers of the Forest dat speciaal is bestemd voor gesneuvelde militairen, maar dat vaak ook tijdens begrafenissen als een laatste groet wordt gespeeld. Hierna legden diverse instanties en familieleden, maar ook een viertal kinderen, kransen bij het monument. Op het moment van de kranslegging brak de zon door de wolken en bescheen hij het monument, hetgeen na afloop door velen werd beschreven als ‘creepy’ (griezelig). Het leggen van een krans door de moeder van een in Afghanistan gesneuvelde commando was voor haar, maar ook voor alle aanwezigen bijzonder emotioneel. Na het uitspreken van de ‘Commando Prayer’ en het zingen van een psalm, werd de plechtigheid gesloten met het Engelse volkslied. Hierna namen velen de gelegenheid te baat om foto’s te maken van het door vele kransen omringde monument.
Ondertussen werd in de ‘Garden of Remembrance’, gelegen vlakbij het monument, en in aanwezigheid van Reverend MacQuarrie, het vaandel van de CVA en vele anderen, de as verstrooid van een drietal overleden commando’s. Eén betrof een in Afghanistan gesneuvelde commando. Onnodig te zeggen dat dit alles ook de nodige emoties losmaakte bij de daar aanwezigen. Overigens werd de hele plechtigheid bij het monument door velen omschreven als ‘very moving’ en was het menigeen opgevallen dat er elk jaar steeds meer mensen bij aanwezig zijn.
Ondanks de emoties van die middag, werd de avond in het Alexandra Hotel wederom gezellig. Maandagochtend vertrokken de meesten echter weer huiswaarts, waarbij vele ‘miles’ moesten worden afgelegd per auto, trein of vliegtuig. Zo was Janet Bishop, de weduwe van een oud-commando, helemaal uit Canada gekomen om het weekend door te kunnen brengen met haar ‘Commando Family’, zoals zij dat noemt, maar vooral ook zo voelt. Het afscheid van de ‘Commando Family’ ging gepaard met omhelzingen, wensen als ’take care’, een traan en heel vaak een lach, maar vooral een “see you next year”! Aan een bijzonder weekend, dat eigenlijk veel te snel voorbij was gegaan, was een eind gekomen. Zelf bleef ik nog tot en met dinsdag in ’the land of my dreams.’ En de terugreis? Hetzelfde als de heenreis: vertraging! Maar voor de rest? Helemaal top! En wat Scotty betreft ben ik volgend jaar niet meer de enige ‘Dutchie’ die aanwezig is, maar staan er dan tien bij het monument!
Leave a Reply