Een roofvogel hangt hoog in de grauwe Poolse lucht op jacht naar een prooi. Dan verschijnen er plots vier KLu F-16’s als stipjes aan de horizon, ook op zoek naar een prooi. Wanneer de flight-leader van ‘Sting’ flight zich in het net meldt bij ‘Ghost’ call-sign voor eerste luitenant N, die de Forward Air Controller (FAC) is van 13 Mechbrig, begint: ‘Ghost’ de vliegers kort en bondig te briefen over hun prooi. De roofvogel kiest ondertussen eieren voor zijn geld en zoekt een goed heenkomen als het motorgeraas aanzwelt. Nadat de vlieger ‘contact target’ meld, krijgt hij van ‘Ghost’ ‘cleared hot’ te horen. Luttele seconden later verschalkt de F-16 zijn prooi door met uiterste precisie zijn dodelijke lading van enkele 500 ponders, Mk-82 ‘Low-drag’ bommen, op het doel te werpen. Aarde doorspekt met staal en vuurtongen schieten omhoog, enkele tanks als verwrongen hoopjes staal achterlatend. Tevreden meld ‘Ghost’ target destroyed aan ‘Sting’ flight en gaat razend snel op zoek naar een nieuwe prooi.
Bittere noodzaak
Hoewel het begrip FAC al jaren bestaat binnen de KL is het nog steeds een onbekend fenomeen bij het gros daarvan. Een FAC binnen de KL is een voorwaartse waarnemer, begint Ghost zijn verhaal. Die vanaf de grond in staat is – om met behulp van het juiste materiaal – dag en nacht tijdens een Close Air Support (CAS) missie de ogen van de vlieger op het doel te praten. Juist omdat vaak bij dit soort acties eigen troepen dicht bij het doel zitten is zo een precieze doelaanwijzing onontbeerlijk. Het verleden heeft aangetoond hoe belangrijk deze luchtsteun is. Voor de KL werd de behoefte om op deze manier op te treden van de ene op de andere dag bittere noodzaak. Toen begin jaren negentig Nederlandse infanteristen van 11 Lmbbrig – die als eerste KL eenheid organiek over FAC beschikten – zonder enige vorm van ondersteuning, door tanks of andere vuursteun, in voormalig Joegoslavië werden ingezet. Reden genoeg om in ijltempo enkele Tactical Air Control Parties (TACP) op te leiden in Duitsland. Een voorbeeld is de inzet van een TACP uitgebracht door Nederlandse commando’s die in 1995 onder vijandelijk vuur, tijdens de val van Srebrenica, de bommen van twee Nederlandse F-16’s met succes op doel hebben geleid.
Combat ready
Om de vlieger van een NAVO vliegtuig de clearance te mogen geven voor het afwerpen van een bom, moet de FAC een lange weg afleggen voordat hij ‘combat ready’ – ook wel current genoemd – is. De opleiding tot FAC wordt geheel verzorgd door de School voor Grond- Luchtsamenwerking (SGLS) in Schaarsbergen. Tijdens zijn initiële opleiding wordt de FAC vertrouwd gemaakt met zaken zoals onder meer grond-luchtverbindingen, vliegkaarten, effecten van diverse wapensystemen, nachtzicht apparatuur, procedures etc. Bij het beoefenen van de FAC procedures maakt de SGLS als enige in de wereld gebruik van een, door TNO-FEL ontwikkelde, FAC ‘Virtual Reality’ trainingssimulator waarvoor momenteel zeer veel buitenlandse belangstelling bestaat. Behalve voor de initiële opleiding wordt het systeem ook gebruikt ter ondersteuning van het op peil (current) houden van vaardigheden. Tijdens oefeningen die in de Marnewaard, de Peel en in de Belgische Ardennen (Belgische FAC worden namelijk ook opgeleid op de SGLS) zal de FAC alles in de praktijk brengen. Hierbij moet hij meerdere low-level runs met een variëteit aan NAVO vliegtuig typen succesvol afronden alvorens hij de status ‘Limited Combat Ready’ verkrijgt. Om de status ‘Combat Ready’ te krijgen en te behouden moet hij elk half jaar minimaal zes runs op low- en vier op medium level succesvol in zijn logboek laten aantekenen. Waarbij er naar wordt gestreefd om daarvan minimaal één run ‘hot’ (met scherpe bommen) uit te voeren. De ‘Minimum Qualifications for the FAC’ zijn vastgelegd in een NAVO overeenkomst (STANAG 3797). Deze zal naar verwachting nog dit jaar worden aangepast met daarin aangescherpte eisen voor dag en nacht missies.
Wederzijds respect
Omdat Forward Air Controlling vanwege de dreiging van vijandelijke luchtafweer en aanwezigheid van vijandelijke grondtroepen een hachelijke zaak is voor zowel vlieger als FAC, vervolgt Ghost. Is het uiterst belangrijk dat beiden elkaar feilloos aanvoelen en weten wat wel maar vooral wat niet mogelijk is. Om die reden participeren FAC regelmatig in KLu laagvliegoefeningen in Goose-Bay, Canada. Tijdens zo een oefening wordt de FAC de mogelijkheid geboden om een missie in de ‘backseat’ van een F-16 mee te vliegen. Hierdoor ervaart hij wat de vlieger tijdens zo een missie meemaakt. Zoiets is niet alleen beeldvormend maar draagt tevens bij in het respect voor het vakmanschap van de vlieger. Zo’n ritje is voor een niet vlieger een hele ervaring want je moet van goede huize komen om niet vroegtijdig je maaginhoud te verliezen en achteraf niet enkele uurtjes op bed moeten doorbrengen om je evenwichtsorganen weer enigszins uitgelood te krijgen.
Nieuwe spulletjes
Een TACP bij de Mechbrigades bestaat uit een officier als FAC, een onderofficier als Laser Operator (LO) en een korporaal die optreed als chauffeur van de YPR-756 TACP en bedienaar van de radio’s. De LO bedient de Laser Target Designator (LTD) waarmee het doel wordt aangestraald voor de eindgeleiding van laser gestuurde bommen en/of Hellfire raketten van AH-64 Apache gevechtshelikopters. Een TACP heeft drie soorten radio’s tot zijn beschikking. Een UHF (PRC-113) ‘Have Quick II’ radio ten behoeve van de grond-lucht verbindingen. Een VHF (HF-7000) radio voor grond-grond verbindingen over lange afstand en een FM (FM-9500) radio voor verbinding binnen het bataljon c.q. de brigade. Deze verbindingsmiddelen kunnen zowel vanuit het voertuig als uitgestegen worden ingezet. “Dit brengt ons gelijk op het punt mobiliteit en flexibiliteit”, zegt Ghost. “De huidige zes LTD systemen die de KL rijk is zijn geleased van de Amerikanen en wegen ruwweg zo een 110 kilo! Echter de high-tech spulletjes waar we pas echt goed mee uit de voeten kunnen, zullen pas medio 2003 instromen. Dan pas zal iedere TACP/FAC uitgerust worden met een lichtgewicht LTD met een daaraan gekoppelde warmtebeeldkijker. Daarnaast zal men eveneens beschikken over de door de KL onlangs aangeschafte ‘Leica Vector 21’ handheld en ‘eyesafe’ laser afstandsmeter. Deze componenten kunnen vervolgens gekoppeld worden aan een ander nieuw revolutionair systeem, het Automatic Target Hands-off System (ATHS). Dit systeem richt zich niet alleen op het werkterrein van de FAC maar beïnvloedt tevens de mogelijkheden voor de vlieger die uitgerust is met dit systeem. Moet de vlieger van een jachtvliegtuig momenteel, terwijl hij met 900 km/u de lucht doorklieft, de informatie die hij via de radio krijgt eerst beknopt opschrijven, het op de landkaart zien te vinden en in zijn computer kloppen. ATHS stelt de FAC in staat om naast een nauwkeurige doelpositie de in het jargon ‘Nine Liner’ geheten gegevens over onder meer aanvliegroute, positie van eigen troepen en overige informatie digitaal met een druk op de knop via een datalink te verzenden naar de navigatie- en vuurleidingcomputer van het CAS vliegtuig. Wat de werklast in de cockpit enorm zal verlagen. Met het ATHS zullen ook fatale misverstanden, zoals recentelijk gebeurde in Afghanistan toen een Amerikaanse vlieger als gevolg van verkeerde interpretaties of gestoorde transmissie de locatie van de TACP en het doel verwisselde en zo zijn eigen TACP uitschakelde, tot het verleden behoren. Op het gebied van communicatiemiddelen (denk aan de vele radio’s welke meegenomen moeten worden door KCT en Lmbl eenheden) zijn momenteel studies gaande om al deze afzonderlijke radio’s uiteindelijk te vervangen door één hand-held FM, VHF en UHF Multi-Band intra/inter Team radio. Ook de YPR-756 dat sinds kort bij de Mechbrigs dienst doet als interim TACP voertuig is niet ideaal voor dit werk. Gelukkig krijgen we daarvoor medio 2004 bij de Mechbrigs de ‘Fennek’ type algemene dienst tot onze beschikking. Zodra de KL vanaf medio 2003 beschikt over de vereiste middelen zoals onder andere Night Vision Goggles, IR pointer en IR-Beacon om bij nacht te kunnen FAC’en zullen de KL FAC ook worden opgeleid voor ‘Night CAS’. Op dit moment is er geen enkele NL FAC in staat noch bevoegd om ‘Night CAS’ uit te voeren.”
Slagvaardig
Het gebruik van precisie gestuurde bommen tijdens de Golf oorlog, Kosovo crisis en recent in Afghanistan hebben de effectiviteit en vuurkracht van het luchtwapen nog verder aangetoond maar ook zijn beperkingen. Bijvoorbeeld laaghangende bewolking en opgelegde Rules of Engagement (ROE) beperken niet alleen de vlieger maar ook de FAC kan misleid worden door camouflagetechnieken en gebruik van ‘Dummy-Targets’. Om die reden werden nogal wat missies afgebroken of werden verkeerde doelen geraakt, soms met catastrofale politieke gevolgen. Hiermee wordt het belang van een goed opgeleide en met het juiste materiaal uitgeruste FAC op de grond alleen nog maar vetter onderstreept. Een netwerk aan contacten binnen de KLu, als ook met luchtmachten van andere NAVO partners, stellen ons in staat om veelvuldig met alle vliegtuig typen die binnen de NAVO aanwezig zijn te trainen. Daarom proberen we nu zoveel mogelijk verschillende missies bij dag met een diversiteit aan wapens te vliegen om alle informatie die dat oplevert door het kenniscentrum (KC) SGLS om te zetten in procedures. Daarnaast wordt er door het KC momenteel hard gewerkt aan het handboek TACP. Mede hierdoor neemt niet alleen de flexibiliteit en slagvaardigheid van de KL maar ook die van het Nederlandse luchtwapen enorm toe. Een ontwikkeling waar zowel de KL als de KLu bij gebaat zullen zijn, het mes snijdt dus aan twee kanten. “Maar”, sluit Ghost af, “je mag dan nog zo graag willen, per saldo bepaalt uiteindelijk het beschikbare budget.”
Indeling van de TACP bij de KL
-Per Mechbrig 3 x TACP toegevoegd aan de brigade staf, waarvan 1 x paraat (2x FAC, 1x LO, 1x Chauffeur).
-Bij 11 Luchtmobiele brigade 12 x FAC, 12x LO allen paraat en ingedeeld bij de gevechtscompagnieën.
-Bij het Korps commandotroepen 6x FAC, 6x LO allen paraat en ingedeeld op compagnies niveau.
Leave a Reply