Verplaatsen zonder gezien te worden

Ergens op de Edese hei heeft het eerste en derde peloton van de School Luchtmobiele Brigade zijn tenten opgeslagen. Het is rond 19.00 uur als ik daar arriveer. De schemer heeft ingezet en snel zal het donker zijn. Dat is het moment dat de Bravo groep van het eerste peloton vertrekt voor een patrouille over de hei en door het bos. De opdracht luidt: Verplaats je zonder gezien of gehoord te worden naar een punt op de kaart waar een cache ligt. Haal deze cache leeg en verplaats terug naar het kamp en zorg ervoor dat je om 00.00 uur terug bent.

Vanaf dat moment gelden er strikte disciplines over licht, geluid en zichtbaarheid. Vanaf dat moment is iedereen dus muisstil en loopt behoedzaam. Het tempo ligt laag. Een nadeel van deze geluidsdiscipline is dat onderling communiceren erg lastig wordt. De inmiddels ingevallen duisternis maakt het geheel uitdagender om de handtekens, veldtekens, te kunnen onderscheiden. Dat maakt dat de groep al snel in tweeën is gesplitst en de achterste man zich realiseert dat hij de achterste man is terwijl hij enkele minuten geleden nog in het midden van de rij liep. Er wordt weer halt gehouden en de groep sluit weer aan.

In het begin is het nog enigszins mogelijk om wat foto’s te maken. De dreiging van ontdekking is de eerste paar honderd meter minimaal. Daarna wordt het lastiger. We bereiken de bosrand en verderop brandt een kampvuur waar enkele militairen bij zitten. We moeten ongezien voorbij zien te komen. Dit betekent einde fotografie. Het klappen van de spiegel van mijn camera maakt te veel geluid en flitsen is natuurlijk helemaal uit den boze. Ik besluit om met ze mee te lopen, dan maar geen foto’s.

We zitten in de bosrand onze opties te bekijken. Ik zeg ‘onze’ omdat ik mij wel deel voel uitmaken van de groep en hoewel ik ze gezegd heb niet op mij te letten en te doen alsof ik er niet ben, wil ik niet hun opdracht verknallen en duik dus net zo hard weg als we ineens van links lichten zien verschijnen van een auto. Allemaal tegen de grond en afwachten wat er gaat gebeuren. We duiken net iets dieper de grond in als de lichten van de passerende terreinwagen iets te dicht bij lijken te komen en zijn bundel overweldigend licht over enkele ruggen strijkt. Ineens realiseer ik mij dat ik met mijn lichtere broek toch wel opval en onwillekeurig schuif ik heel voorzichtig wat dichter tegen de man aan die tussen mij en de lichten ligt. Toch rijdt hij door en als we de achterlichten niet meer zien, maar de auto nog wel horen rijden, staan we voorzichtig op en naderen de rand weer waarna we voorzichtig de zandweg oversteken. We hebben ook nog steeds te maken met een groep vrolijke zangers bij het kampvuur. We realiseren ons op dat moment niet dat, zoalng de zangers maar bij het vuur blijven en in het vuur blijven staren, zij niets in het donker kunnen zien. Het gras op de hei is hoog, en we maken dankbaar gebruik van die dekking zodat we veilig de verderop gelegen bosrand bereiken. Weg bij het kampvuur, uit het licht van de heldere hemel en de verlichting van de maan. We moeten verder.

De eerder passerende terreinwagen is ineens weer in beeld en komt gierend door het rulle zand van de tankbaan aangereden. Probeer dan maar eens, in een bos waarvan de grond is bezaaid met dode takken, zonder geluid te verplaatsen naar een plek waar je niet gezien kan worden. Dat dit onmogelijk is blijkt uit een klein kraakconcert van de takken als we ons uit de voeten maken. Dat we gehoord zijn, blijkt ook wel als de chauffeur van de auto uitstapt en zijn zaklamp over het terrein laat glijden. Het keiharde licht komt gevaarlijk dicht in de buurt maar niemand wordt erdoor aangeraakt. We blijven nog een paar minuten liggen nadat we de auto weer hebben horen wegrijden.

Dan kunnen we ineens meters maken. We verplaatsen over de zandweg in de luwte van de bomen die voldoende schaduw afgeven. Een tactische verplaatsing betekent over het algemeen een wat lager tempo, maar gezien de tijd die we zijn kwijtgeraakt door de dreigingen, wordt het tempo wat opgevoerd. Zo nu en dan wordt er halt gehouden om een korte kaartstudie te maken. Met zijn allen op de knieën en verzamelen om de man met de kaart heen zodat deze in de dekking van de groep een klein lampje kan aandoen om de kaart te bestuderen. Nadat het lampje weer is uitgedaan, moet iedereen weer wennen aan de duisternis en als je goed kijkt zie je iedereen grote ogen opzetten om zoveel mogelijk licht op te kunnen vangen. Na een minuut is dat alweer het geval. Het verbaasd mij iedere keer weer hoeveel je kunt zien in het duister.

In de groep is een duidelijke scheiding te ontdekken tussen de leiders en de volgers. Enkelen bemoeien zich met de te lopen route en het terrein waarin we lopen, terwijl anderen uitsluitend meebewegen met de groep. Maar niemand vergeet de opdracht en niemand verliest de scherpte om niet gezien te worden.

We zetten stappen. Ik ben inmiddels net zo spichtig geworden als de groep zelf en voor ik het weet tik ik mijn voorganger op de schouder als ik weer die terreinwagen hoor aankomen. “LICHT!” fluister ik en op dat moment buigt een bundel licht langzaam maar zeker onze kant op. We sprinten de nabij gelegen bosrand weer in en 11 man houden de naderende lichtstraal scherp in de gaten. Ook nu passeert hij zonder ons gezien te hebben maar er wordt direct een ander gevaar gecreëerd. De auto rijdt achteruit een zandweggetje in en richt zijn lampen daarmee op de weg die wij moeten lopen om ons doel te bereiken. Even wordt er gediscussieerd. Moeten we wachten tot hij weer vertrekt of moeten we het erop gokken. De groep ‘leiders’ die is ontstaan besluit voor het laatste en we gaan weer in de benen, op weg naar de dreiging. De weg wordt met de wapens in de schouder overgestoken en zonder dat we gespot zijn, tenminste zo lijkt het, gaan we verder.

Na een halfuurtje komen we tot de conclusie dat we niet de juiste weg zijn ingeslagen. We moeten in een behoorlijk tempo terug naar de gevreesde kruising. De man voorop is lang en maakt grote stappen, de man achterop is kleiner en maakt kleine stappen. Doorlopen dus.

Verderop, na een kilometer, slaan we linksaf het bos weer in. Omdat we niet zien wat we zouden moeten zien, namelijk de door breaklights verlichtte cache, begint de twijfel over de juistheid van de route wederom toe te slaan. Met z’n allen weer over de kaart gebogen komen we ook nu weer tot de slotsom dat ook deze route niet juist is. Sterker nog, onze positie valt ver buiten het deel van de kaart waar we op dat moment zouden moeten zijn. Dat betekent tempo maken om op tijd de cache te kunnen vinden en op tijd weer terug te zijn op het basiskamp. Terug naar die kruising, weer. Het tempo zit er goed in, maar ik merk dat de scherpte er niet uit gaat. Iedereen doet wat hij moet doen en bij elk zijpad dat we passeren kijkt iedereen met het wapen aan de schouder goed om zich heen.

Eindelijk zien we een gekleurd lichtje. De cache is gevonden en wordt door een paar man leeggehaald. De buit wordt verdeeld en na een paar slokken water staan we op om onze terugreis te aanvaarden.

De terugreis verloopt soepel. In hoog tempo en zonder tijdverlies door een verkeerde route te lopen of door de dreiging van ontdekking. Voor we het weten zijn we weer terug bij het kampvuur dat eerder voor problemen zorgde. Ook nu wordt dit gevaar omzeild en na enkele minuten melden we ons af bij het kader van het eerste peloton. Het is inmiddels half twaalf. Tijd om de slaapzak op te zoeken.

Hoewel ik maar enkele foto’s, aan het begin van patrouille, heb kunnen maken, ben ik blij dat ik besloten heb om mee te lopen. Mee te ervaren wat zo’n verplaatsing bij duisternis doet met je en te zien welk proces er binnen zo’n groep plaats vindt. Mannen van de Bravo groep, dank dat ik jullie passagier mocht zijn. Ik hoop dat ik jullie niet teveel tot last ben geweest.

Binnen de groep die ik volg tijdens deze opleiding zijn er twee man met wat fysieke ongemakken. Het is nog niet helemaal duidelijk of dit het einde van hun opleiding inhoudt. Mentaal is de groep in ieder geval sterk, ze zijn gedreven en willen op 23 november die begeerde rode baret in ontvangst nemen.

Beernt Sietsma