FELIN- de soldaat van de toekomst nu

In februari bracht een 140 man sterk Frans infanterie contingent van het 8^e Regiment de Parachutistes d’Infanterie de Marine (8 RPIMa) een bezoek aan haar Britse collegas van het 5th Battalion of the Royal Regiment of Scotland (5 Scots). Op het programma stond de combined arms live fire exercise (CALFEX) Boars Head, een oefening op de Otterburn training area waarbij de Franse paras konden laten zien wat ze in huis hebben.

Skills en drills op niveau 1+ tot en met 4 (ploeg/groep/peloton/compagnie) kwamen aan bod waarbij veelvuldig met scherp geschoten werd met zowel de verbeterde FAMAS, het persoonlijk wapen binnen de Franse infanterie als ook de lichte mitrailleur MINIMI. Ook de Franse schutters lange afstand kwamen aan bod met de FRF2 (7,62 mm) en de snipers op hun beurt met de Hecate (12,7 mm). Vuursteun werd geleverd door eigen lichte mortieren van het type 81 mm LLR F1.

De Britse deelname bestond uit een Fire Support Team met het Javelin anti-tank systeem en een Fire Support Group met Land Rover WMIKs (Weapons Mounted Installation Kit) voorzien van 40mm Heckler & Koch automatische granaatwerper en M2 .50 inch mitrailleur (12,7 mm). Pal daarvoor, in december 2011, had 5 Scots zelf nog deelgenomen aan een gezamenlijke oefening in het Franse Sissone waar zich het Centre d’Entrainement aux Actions en Zone Urbaine (CENZUB) bevind, het grootste urban warfare training center van Europa.

Wat deze oefening extra bijzonder maakte, was het feit dat deze Franse compagnie volledig voorzien was van het nieuwe FELIN systeem. FELIN (Fantassin Equipements et Liaisons INtegrs; in het Nederlands: geintegreerde infanterie gevechtsuitrusting) is een Frans soldier modernization systeem en wordt geproduceerd door Sagem, onderdeel van het moederbedrijf Safran. De Franse industrie blijkt koploper op dit gebied want FELIN wordt intussen ook al operationeel ingezet in Afghanistan door het Franse 1^eRegiment d’Infanterie. Concurrerende systemen zoals bijvoorbeeld het Duitse Gladius (voorheen Infanterist der Zukunft Erweitertes System) zijn over het algemeen nog niet in gebruik genomen.

Sagem heeft een contract voor de levering van 22.588 FELIN systemen aan het Franse leger (totale waarde 1 miljard euro). Sinds 2010 is FELIN intussen uitgerold bij zes infanterie regimenten. Het 1^erRegiment de Tirailleurs (1 RTir) is intussen als zevende regiment bezig met de omvorming. Jaarlijks worden vier regimenten omgevormd waarbij de omscholing een jaar in beslag neemt (zes maanden opleiding en zes maanden gewenning en training). Boars Head was voor FELIN de eerste oefening buiten de eigen landsgrenzen.

De Britse commandant landstrijdkrachten, generaal Sir Nicholas Parker, was zichtbaar onder de indruk van de gebruiksmogelijkheden van FELIN. Hij bezocht samen met zijn Franse collega, general de corps d’armee Herve Charpentier, die zijn carriere in 1978 begon bij het 8^e RPIMa, de oefenende troepen in het uiterste noorden van Engeland. Parker maakte duidelijk geenteresseerd te zijn in een systeem dat wezenlijk bijdraagt aan het verhogen van de situational awareness van de gebruiker  hoewel hij daarbij FELIN niet in het bijzonder noemde.

FELIN is in nauwe samenwerking met de ‘end user’ ontwikkeld. Samenhang tussen de diverse subelementen, gebruiksvriendelijkheid, upgradeability en autonomie waren hierbij belangrijke eisen. Tijdens de ontwikkelingsfase werden regelmatig infanterie eenheden uitgerust met preproductie elementen. De feedback die hieruit volgde, is door Sagem aangewend om het systeem als geheel verder te vervolmaken. Ook na de technisch operationele evaluatie door de gebruiker volgde nog enige verbeteringen.

Gevolg is een soldier modernization systeem dat de goedkeuring van de enkele infanterist geniet, hoewel er natuurlijk altijd wat te wensen overblijft. Sagem zit echter niet stil. Medio 2015 zullen naar verwachting een aantal verbeteringen beschikbaar komen voor wat betreft de ergonomie en software. Dan zal intussen een twintigtal regimenten met FELIN uitgerust zijn.

Het optreden van de Franse infanterist is door de komst van FELIN ook aanzienlijk verbeterd. Het beinvloedt de bescherming, vuurkracht, communicatie, navigatie en omgevingsbewustzijn in positieve zin. Zowel stand alone als op de klein kaliber wapens verhoogt de nieuwe optiek de effectiviteit van de enkele man bij dag maar ook bij nacht.

De modulaire opbouw van het systeem biedt de mogelijkheid op te schalen in niveaus van bescherming. Ook kan er gekozen worden om bepaalde componenten wel of niet mee te nemen waarbij de opdracht en lokale omstandigheden de keuze bepalen.

De ruggengraat van het geheel wordt gevormd door het FELIN information network dat draadloze communicatie biedt en data transmissie met gebruikmaking van Sagem radio technologie. Ook foto’s kunnen verzonden worden. Elke schutter in de infanteriegroep is voorzien van een personal electronic platform in zijn zogeheten smart vest. Hieraan is een soort van smartphone (man-machine interface) gekoppeld waarmee de geweerschutter kan communiceren maar ook informatie ontvangen van de sensoren op zijn wapen. Beelden kunnen vervolgens op een helmet mounted display getoond worden. Het smartvest kan tevens gebuikt worden voor blue force tracking door een geintegreerd Global Positioning System (GPS).

De groepscommandant en hoger kunnen beschikken over een SITComD (System dInformation Terminal Combatant D barque), een tablet dat functioneert als dismounted warfighter battlefield management system terminal. Hiermee kan bevelvoering worden gedaan waarbij SITComD diverse netten van de tactische radio (in Frankrijk de PR4G VHF radio) kan benutten (tactisch/regiment/brigade-divisie). Totaal zijn er 1500 stuks van de SITComD besteld.

Tenslotte is er nog de SITEL (System d’Information Terminal Elementaire), een ruggedized Panasonic laptop die vooral voor gebruik in samenhang met het battlefield management system in gevechtsvoertuigen of in een staging area (verzamelgebied) geschikt is. SITEL is eveneens compatible met de tactische radio. Daarnaast kan SITEL gebruik maken van een WiFi of GSM netwerk. Ontvangen foto’s kunnen via SITEL met SATCOM naar een operationeel commando worden gestuurd dat zich buiten een mogelijk theater bevindt. Dit is getest tijdens recente ‘Phoenix’ oefeningen, de Franse tegenhanger van de Nederlandse Purple NECtar oefeningenreeks (networked enabled capabilities). Uiteindelijk zullen er 4500 SITEL systemen gemonteerd worden in Franse gevechtsvoertuigen.

Gewicht en gebrek aan autonomie zijn de enige zaken waarop wat aan te merken is. Het totale FELIN pakket weegt 29 kilogram. Zoals gezegd, door het modulaire karakter kan er op basis van opdracht en omstandigheden (terrein, weer, wel/geen statische opdracht) gekozen worden welke componenten meegevoerd of geplaatst worden. Desondanks blijkt uit de eerste lessons identified uit Afghanistan dat bijvoorbeeld de SWORD dag/nacht optiek voor de FAMAS G2 en MINIMI beweeglijk optreden in de weg staat of de schietresultaten negatief beinvloed (vrije hand). Tijdens voetpatrouilles wordt dan ook overwegend gebruik gemaakt van EOTech Holographic Weapon Sights op de FAMAS. In de verdediging of tijdens beveiligingstaken op een compound wordt de nieuwe optiek echter weer massaal geplaatst. Ook tijdens ‘Boars Head viel het op dat bijvoorbeeld de MINIMIs schutters enkel hun ouderwetse mechanische richtmiddelen gebruikten.

Het FELIN ensemble maakt gebruik van twee soorten batterijen. Waar de FELIN subcomponenten zelf prima bestand blijken tegen stof, hitte en kou, blijken deze batterijen tegen het laatste slecht te kunnen. De batterijen zijn over het algemeen snel leeg. Er moeten dus veel reserve batterijen mee of er moet regelmatig opgeladen worden. Hiervoor beschikt een eenheid over opladers. Echter, deze lenen zich voornamelijk voor gebruik in voertuigen of harde infrastructuur. Een infanterie eenheid die langdurig autonoom moet optreden (tot 72 uur) na een air assault of airborne inzet, zit dus mogelijk snel zonder functionerende batterijen. Ook generaal Charpentier gaf tijdens Boars Head aan dat op het vlak van power supply nog vooruitgang te boeken is. Tot hier enige verbetering in optreedt, is power management noodzakelijk om doorzettingsvermogen tijdens gebruik te garanderen.

De JIM LR gekoelde infrarood binoculair is door Sagem in samenwerking met Vectronix (voorheen Leica) ontwikkeld. Dit multifunctioneel optisch systeem wordt verstrekt aan pelotonscommandanten binnen de Franse infanterie. Het beschikt over dagzicht in kleur, warmtebeeld, laser afstandsmeter en laser pointer, digitaal magnetisch kompas en GPS. De kijker weegt ca. 3 kilogram. Dagzicht en warmtebeeld kunnen gefuseerd worden tot een geheel (image fusion). Een totaal aantal van 1175 stuks is besteld voor het Frans leger en inmiddels heeft het Britse ministerie van defensie er 4000 besteld.

Uitwisselingen zoals Boars Head worden intussen regelmatig over en weer gehouden. Dit is een uitvloeisel van de Anglo-French Defence Co-operation Agreement van november 2010 waarbij de Britse en Franse regeringsleiders afspraken te streven naar een intensivering van de militaire samenwerking. Uiteindelijk moet er in 2016 een gezamenlijke Brits-Franse Combined Joint Expeditionary Force (CJEF) ontstaan. Hierbij wordt de grondcomponent geleverd door gespecialiseerde infanterie van de Britse 16th Air Assault Brigade en de Franse 11 Brigade Parachutiste. Beide eenheden kunnen gezien worden als tegenhanger van de Nederlandse 11 Luchtmobiele Brigade (Air Assault).

Het modulaire karakter en de upgradeability maken het Franse FELIN tot een systeem dat relatief eenvoudig aan te passen is aan de wensen van de klant. Het project Verbeterd Operationeel Soldaat Systeem (VOSS) is een uitvloeisel van het Nederlandse Soldier Modernization Programme. De kamerbrief van 27 mei 2010 over de voorstudiefase van het project VOSS geeft hierover aan: “Doel van het systeem is een verbetering van de situational awareness, de commando-voering, de mobiliteit en bescherming, de slagkracht en het voortzettingsvermogen”.

Duidelijk is dat het Franse systeem tot stand is gekomen op basis van die uitgangspunten die in Nederland aan het project VOSS ten grondslag liggen. Inmiddels wordt VOSS door Nederland samen met Belgie en Luxemburg onder de naam ‘Smart Vest Benelux’ verder uitgevoerd. Gebruikmakend van al haar expertise en ervaring, heeft Sagem een specifiek op de eisen van de Benelux landen toegespitst smart vest ontwikkeld. Het verbaast dan ook niet dat Sagem, evenals een tweetal concurrenten (Cassidian en Thales/Elbit), intussen op de shortlist staat voor dit project. Een besluit door de Defensie Materieel Organisatie over welk bedrijf het smart vest mag leveren, wordt eind 2012 verwacht.

Pieter Bastiaans